در طریق تربیت
اما در طریق تربیت حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - توجه به شرایط و عوامل، اصول و ضوابطی دارد که بعنوان نفوذها نقش اساسی را ایفا میکنند و ما در این زمینه همـ بعنوان عوامل درس آموز نکاتی را ذکر میکنیمـ.
1 - محیط و شرایط:
از عوامل مهمـ تربیت محیط و شرایطی است که بعنوان عامل مهمـ در سر راه رشد است. نقش محیط در تربیت به میزانی است که بسیاری از صاحبنظران آن را مهمترین عامل از بین همه عوامل تربیت میدانند محیط رنگ ده شخصیت و سازنده خلق و خوی آدمی است و اثر آن را تا بدان حد مهمـ دانسته اند که گفته اند انسان است و محیط او. دامنه محیط وسیع و شامل محیط خانه که مهمـ است، محیط دامن مادر و پدر که از آن مهمتر است، محیط اجتماعی، شرایط و اوضاع بیرون و... و زنی است که محیط خانه را مکتب میسازد و در آن برنامههـای تربیت اسلـامی را پیاده میکند در کلـاس خانه اش موضوع تربیت فرزندانند و هدف او انسان پروری و شهید پروری، برنامه اش قرآن است و سنت، معلمانش رسول ا... است و امامـ علی - علیه السلـامـ - و فاطمه - سلـامـ ا... علیها -، شیوه آن مهر و محبت است و ارج گذاری به وجود فرزندان.
آری خانه فاطمه - سلـامـ ا... علیها - کلـاس عالی تربیت است، کلـاسی است پر از شور و اخلـاص جو آن سراسر ایمان، پایههـای آن، حرکت، فضیلت، مقصد آن شهامت آفرینی، تحت نظارت و رهبری مستقیمـ پیامبر - صلی ا... علیه و آله - و دامن عفیف و پر عزت حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - طریقه آن و آموزشهـای صحیح، و تلـاش در آن برای انتقال میراث پیامبران، و طبیعی است که در آن افرادی پدید آیند مهذب، بیآلـایش و معصومـ، وارثان آدمـ تا خاتمـ، ثارا...، متعهد و مسؤول، انسان دوست و متعهد، و در راه خدا و در کار جلب رضای خدا.
2 - اصول و ضوابط:
در این کلـاس و مدرسه اصول و ضوابطی حاکمند که همه آنها از جانب خدایند و پیامبر - صلی ا... علیه و آله - صادق و مصدق آنهـا را ذکر کرده و حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - و امامـ علی - علیه السلـامـ - دو شاگرد مهمـ و دور کن این امت آنهـا را مورد عنایت و استفاده قرار داده و به مرحله اجرا و عمل میگذارند.
تربیت براساس اصل توحید است و ضابطه ایمان و باوری راستین، اصل جرأت دهی و با شهامت سازی در این خانه حاکمـ است، اصل اخلـاق و انضباط، اصل تقوا و پاکدامنی، اصل غلبه حق بر هوای نفس، ترجیح همسایه بر خانه، ترجیح معنی بر ماده... خانه او خانه زهد است بگونهای که دنیا آنها را نفریبد و مالک وجودشان نگردد، بلکه خود مالک دنیا باشند، زرق و برقهـای ظاهری در آن ارزش نداشته باشد. آنچه مهمـ است و میارزد، رضای خداوند است و همه افرادی که در این خانه اند بر این اساس و در مسیر این هدف زندگی میکنند.
همـ چنین در این خانه اصل هماهنگی بین زن و شوهر در تربیت فرزندان وجود دارد، اصل اعتدال در امور، اصل سلطه ایمان، اصل غلبه اخلـاق انسانی بر خواستههـای حیوانی حکومت میکند و مبانی اسلـامـ راستین مورد توجه است و سعی در اعمال اراده خداوندی و همسانی مشیت خود با مشیت خداوند.
3 - شیوههـای و روش:
حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - یک مادر است و مادری از سوئی مرکب از دو عنصر است عنصر نوازش، و عنصر مهربانی و حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - این هر دو را به حد کمال واجد است و این خود زمینه را برای تربیت خوب فرزندان فراهمـ میسازد. روح مادرانه حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - و عطوفت و غمـ خوارانه او خود سبب پیروی فرزندان است و حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - از این بابت مصداق این سخن پیامبر است که:
- خیر نسائکمـ الطفهن بازواجهن و ارحمهن باولـادهن[8]- بهترین زنان شما کسانی هستند که به همسرشان لطیفتـر و مهربانتر و به فزرندان خود رحیمـتـر باشند. یا مصداق حدیث دیگر که بهترین زنان شما کسانی هستند که زاینده و زایا، سرپرست و والی، شیرده به فرزندان، دلسوز به آنان، و علـاقمند به همسر خود باشند:
خیر نسائکمـ حاملـات، والدات، مرضعات، رحمات باولـادهن، مایلـات الی ازواجهن[9]حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - با فرزندان خود همدمـ و همـ انس است. کارهای شان را زیر نظر دارد و در موارد لـازمـ به آنان تذکر میدهد و یا در مورد کارشان داوری میکند. حسنین - علیه السلـامـ - خط مینویسند نزد مادر میآورند که بگوید خط کدامشان بهتر است. مادر برای اینکه دلها را نشکند آنها را بنزد پیامبر میفرستد و رسول خدا مجدداً آنها را نزد حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - بر میگرداند. حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - رشته گردن بند را به زمین میریزید که هر کدامـ بیشتر جمع کردند خط او بهتر است.[10]
تربیت در عین کار
این همه کوشش دقت گذاری حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - درباره فرزندان بخاطر آن نبود که او را فراغی و آسایشی فوق العاده بود. او این خدمات را در کنار دیگر مشاغل شخصی و اجتماعی، آنهمـ در آن برهه از زمان انجامـ داد. داشتن تصویری از وضع حیات در آن روزگار، مخصوصاً در دورانی که فقر و ناداری همـ حکومت کند خود عظمت کار او را بیشتر نشان میدهد.
او زنی است جوان، مادر چند کودک خردسال، در خانهای زندگی میکند که محقر است، آب را از بیرون باید به خانه بیاورد و از مسافتی نسبتاً دور، گندمـ یا جو را باید شخصاً با دستاس آرد کند، خود باید آنرا خمیر کند، و نان بپزد، خود باید لباس خود و فرزندان را بشوید، با هیزمـ آتش درست کند، و با دهان در آن بدمد تا آتش شعله ور گردد، خود خانه را جارو کند، شمشیر خونین امامـ علی - علیه السلـامـ - را بشوید، محیط را برای آرامش امامـ علی - علیه السلـامـ - ساکت سازد. به زنان مدینه درس و مسأله دینی بیاموزد، گاهی همـ به زخمـ بندی مجروحان جنگی بپردازد، کارهای دستی چون پشمـ ریسی را انجامـ دهد تا کمکی برای زندگی مشترک باشد، به حق طلبی برود، به مبارزه بپردازد و...حضرت فاطمه - سلـامـ ا... علیها - نشان داد که انجامـ وظایف مادری با آن امور متناقض نیست، در عین کثرت مشغله میتوان فرزندانی شایسته تربیت کرد و بگفته دکتر بنت الشاطی ء میتوان چون چشمهای شد که از سینه کوهی بجوشد و با خود هزاران گوی و گوهر زرین و سیمین بیرون بریزد، پذیرش خدمات خانوادگی مانع از خدمات اجتماعی و سیاسی نیست و بالعکس.
ادامه دارد
|
Tweet |