سراسر وقایع تاریخ اسلـامـ گویاى شواهدى است كه نقش پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله را در جلوگیرى از افتراق صفوف مسلمین و متقابلـا بهره‏برى ابزار وحدت اسلـامى نشان مى‏دهد و این دستور آشكار قرآن بود كه: ولـاتكونوا كالذین تفرقوا واختلفوا... (آل‏عمران /105)تلـاش پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله در ایجاد وحدت به اوج كوشش‏هاى ممكن، مى‏رسد و چون آرمان وحدت را یكى از رسالت‏هاى الهى بعثت‏خود مى‏داند; و رنج تفرق مؤمنان بر او گران مى‏آید و سخت مهربان و هواخواه آنان است، پس در این راه تمامـ توان خود را به كار مى‏برد كه: لقد جاءكمـ رسول من انفسكمـ عزیز علیه ما عنتمـ حریص علیكمـ بالمؤمنین رءوف رحیمـ. (توبه/128) و شاید به همین دلیل است كه خود مى‏فرماید: ما اوذى نبى مثل ما اوذیت. (6)

بهره‏ورى از ظرفیت‏هاى اجتماعى: در نتیجه پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله با طرح پیمان برادرى انصار و مهاجران، از ظرفیت‏خاص چارچوب اجتماعى جامعه عربى (كه حمایت از هم‏پیمانان خود بوده) در جهت اهداف تحقق امت واحده بهره برد و این موفقیت‏بارز پیامبرصلى ا... علیه وآله نه تنها باعث تعجب افرادى شد، كه حتى آثار و پیامدهاى این مساوات اسلـامى تا مقدمـ داشتن اموال و دارایى‏ها نسبت‏به یكدیگر پیش رفت. مورخان نقل مى‏كنند كه در جریان برادرى مهاجر و انصار، پیمانى بسته شد كه شامل مشاركت در میراث همـ بود و در همین راستا رویداد تقسیمـ غنایمـ جنگى بنى‏النضیر از بهترین نمونه‏هاست.

راهكار سازگارى و همدلى: موضوع اصلـاح ذات البین‏ و سفارشها و موضعگیرى‏هاى پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله پیرامون آن نیز، در ردیف راهكارهاى ایجاد برادرى قرار مى‏گیرد:

... وفى الخبر عن ابى‏ایوب قال: قال رسول‏ا...‏صلى ا... علیه وآله: یا ابا ایوب الـا ادلك على صدقة یحبها ا... و رسوله قال: بلى. فقال رسول‏ا...: تصلح بین الناس اذا تفاسدوا... و فى راویه تسعى فى صلـاح ذات البین اذا تفاسدوا و تقرب بینهمـ اذا تباغضوا. (7)

و نیز نقل شده كه درباره آیه اخوت از پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله پرسش كردند، فرمود: مزد آن كس كه در برقرارى آشتى میان مردمان بكوشد; برابر مزد كسى است كه در راه خدا پیكار كند. (8)

بدین‏ترتیب یكى از این شیوه‏ها را در تصمیمى كه پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله مبنى بر اصلـاح ذات البین‏ در مورد تقسیمـ غنایمـ جنگ بدر مى‏گیرد، مشاهده مى‏كنیمـ. قطعا فقدان قانون خاص تقسیمـ غنایمـ و نیز عدمـ آمادگى تربیتى و اخلـاقى كامل مسلمانان آن دوره، عواملى بود تا در وحدت پویاى جامعه اسلـامى ایجاد خلل كند. از این‏رو، پیامبرصلى ا... علیه وآله مامور به اصلـاح امور و حفظ یكپارچگى ملت مى‏شود و مؤمنان نیز موظف به رعایت همدلى و تبعیت از رسول اكرم‏صلى ا... علیه وآله كه: فاتقوا ا... واصلحوا ذات بینكمـ واطیعوا... ورسوله ان كنتمـ مؤمنین‏. (انفال /1)

پیامبرصلى ا... علیه وآله به گونه‏اى اختلـاف‏زدایى مى‏كند كه شقاقى (هر چند ناچیز) در پیكره وحدت دینى مسلمین سر برنیاورد; چنان كه مورخان نقل كرده‏اند، پیامبر اسلـام‏صلى ا... علیه وآله حتى براى گروهى همـ كه در جنگ حاضر نبودند سهمى از غنیمت قرار مى‏داد. (9)

جالب توجه است كه پیش از آغاز جنگ بدر، پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله با وجود اعلـامـ حمایت عده‏اى از مهاجران، در انتظار اعلـامـ رضایت انصار مبنى بر آمادگى جهاد نبرد با دشمن است; چون محتواى قرارداد انصار با پیامبرصلى ا... علیه وآله درباره دفاع از حضرت در داخل شهر مدینه بود و نه همراهى در جنگ‏هاى خارج، لذا پیش از حركت‏به دنبال راى و نظر انصار بود و پس از اطمینان از یارى آنان آماده كارزار مى‏گردد.

این امر در واقع نشان از اهتمامـ پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله به رعایت‏سنت‏هاى اجتماعى و ملـاحظه شرایط خاص سیاسى زمان دارد. (10)

تفوق به جاى تفرق: رویداد دیگرى كه در جریان جنگ احد شاهدیمـ دستورى است كه قرآن به پیامبرصلى ا... علیه وآله مى‏دهد مبنى بر عدمـ ملـامت پاره اى مسلمانان به سبب فرار از جنگ و در برابر، بخشودن آنها و سعى در امیدوار ساختن و همكارى به گونه‏اى كه جذب جامعه اسلـامى شوند و در مسیر اصلـاح و تربیت روحى قرار گیرند: فاعف عنهمـ واستغفر لهمـ وشاورهمـ فى الـامر... (آل‏عمران /159)

قطعا یكى از ریشه‏هاى اصلى چنین تصمیمـ پسندیده‏اى، همخوانى با وحدت و یكپارچگى سیاسى امت اسلـامـ بوده است تا از این طریق پیشاپیش زمینه افتراق بین گروههاى مسلمان (به علت طرد افرادى از مبارزین كه در جریان جنگ دچار خطا و تخلف شدند) و سایر اقشار جامعه، محو شود.

در همین جنگ است كه به نقل تاریخ; جوان مسلمان فارس پس از وارد آوردن ضربه‏اى بر افراد سپاه دشمن مى‏گوید: خذها و انا الغلـامـ الفارسى‏ (این ضربت را تحویل بگیر كه منمـ یك جوان فارسی) اما پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله او را خطاب و عتاب نمود كه چرا نمى‏گویى منمـ یك جوان انصارى؟! و منظور آن است كه به این وسیله همـ، آهنگ برانگیخته شدن تعصبات قومى دیگر را خاموش، و وحدت صفوف اسلـامـ را حفظ كند و همـ، ملـاك افتخار و ارزش را از محور قومـ و نژاد و ملیت‏به دین و مكتب و ارزشهاى توحیدى بازگرداند.

بدین‏سان حضرت از هر عاملى براى نگهدارى تفوق اجتماعى و جلوگیرى از تفرق استفاده مى‏كرد و حتى در جریان تخریب مسجد ضرار!

حفظ وفاق ملى: سیاست پیامبر اكرم‏صلى ا... علیه وآله درباره ویران كردن مسجد ضرار دقیقا به قصد ایجاد یك مانع مؤثر براى جلوگیرى از ظهور شكاف سیاسى در جامعه اسلـامى بود تا پیاپى، وفاق ملى آسیب نبیند.

بر این اساس، پیامبر بزرگوار اسلـام‏صلى ا... علیه وآله حتى در آخرین سفارشهاى خود به امت اسلـامى نیز چنین مى‏گوید: ایها الناس، ان دماءكمـ و اموالكمـ علیكمـ حرامـ الى ان تلقوا ربكمـ، كحرمة یومكمـ هذا، و كحرمة شهركمـ هذا... و نیز در آخر خطبه دارد كه:... ایها الناس اسمعوا قولی و اعقلوه، اعلموا ان كل مسلمـ اخ للمسلمـ و ان المسلمین اخوة. (11)

ادامه دارد

*	نـامـ و نـامـ خـانوادگی
*	نظر شما
چهار عدد تصوير را عينا در زير بنويسيد.
*

	حمله عقاب به خرس و اژدها
	ذلیل شدن عاشورا ستیزان
	شیعه هر چه دارد از عاشورا است
	بردگی مدرن در فضای مجازی/ قسمت اول
	واکاوی حمله اخیر اسرائیل به سوریه؛ چرا دمشق پاسخ کوبنده نمی‌دهد؟
	زهیر میرود، اما اما پارچه‌هـا و پرچمـ‌هـای عزاداری حسینی فراگیرتر خواهد شد
	امامـ سجاد علیه السلـامـ از کربلـا تا شهادت
	زمزمه‌های سیاسی حذف دالر از مبادلـات جهانی
	احمد شاه مسعود، پاسدار زبان فارسی در آشفتگی‌هـای افغانستان
	راهبردهای ناکامـ، جنرال‌های ناتوان