علیرضا رضایی
مقدمه
مصادف با عید بزرگ قربان بود که در صحرای منا فاجعه‌ای در ابعاد عظیمـ انسانی به وقوع پیوست که سبب جان باختن چند هزار زائر مسلمان و مفقود و مجروح شدن تعدادی بیشماری از آنها شد.
در حال حاضر ریاض در قبال مطالبه افکار عمومی برای رسیدگی به دلـایل اصلی فاجعه منا در انزوایی بیش از پیش قرار گرفته است.
تأملی در علل شک برانگیز وقوع فاجعه منا
گزاره‌هـای اطلـاعاتی و تحلیلی قابل توجهی اکنون در خصوص فاجعه منا مشاهده میشود که تأیید کننده متمایز بودن آن با حوادث سال‌هـای گذشته است. به عنوان مثال، بسیاری از گزارش‌هـای رسانه‌ای و اطلـاعاتی موضوع مشکوک و غیر عادی بودن حوادث حج امسال را اثبات میکنند. در این تردید وجود ندارد که دلیل فاجعه روز عید قربان برابر با دهمـ ذی الحجه در خیابان (العرب) در نزدیکی پل (الجمرات) که هزاران زائر از کشورهای مختلف جهان را قربانی خود کرد، اشتباهات، بی مسئولیتی‌هـا و کوتاهی‌هـای مسؤلـان سعودی بود که نتوانسته بودند، برنامه ریزی دقیقی برای حرکت حجاج انجامـ دهند و خط سیر آنها را با دقت مشخص کنند تا ورود حجاج به نقطه رمی جمرات و خروج آنها بدون مشکل انجامـ شود و پس از حادثه مسئولـان سعودی مجبور نشوند، به دلـایلی غیر منطقی که هیچ عقل سلیمی آن را نمی پذیرد، عامل فاجعه را خود حجاج عنوان کنند!
اما آنچه مشخص است این است که پس از حادثه سقوط جرثقیل زمزمه‌هـایی به گوش رسید که از عمدی بودن سقوط جرثقیل سخن میگفتند تا طومار امپراتوری بن لـادن را درهمـ بپیچد که انحصار اجرای طرح‌هـای توسعه حرمـ مکی را در دست داشت و با خارج کردن این مجموعه شرکت‌هـا از صحنه رقیب آن یعنی شرکت (نسما) اجرای این طرح‌هـا را در دست بگیرد، شرکتی که صاحب امتیاز آن شاهزاده (محمد بن سلمان)، جانشین ولی عهد، وزیر دفاع و پسر پادشاه عربستان است. حال پس از فاجعه منا نیز زمزمه‌هـایی به گوش میرسد که از عمدی بودن این فاجعه سخن میگویند تا زمینه عزل شاهزاده (محمد بن نایف)، ولی عهد، وزیر داخله، معاون شورای وزیران و رئیس کمیته عالی حج عربستان را فراهمـ کند.
در این باره حتی خود کارشناسان سعودی نیز علت وقوع فاجعه منا را به جنگ قدرت درون خاندان سعودی و تلـاش یک جناح برای حذف دیگری نسبت می‌دهند که البته تا حدی می‌تواند قرین صحت باشد؛ چه آنکه طیف میانه‌روتر درون خاندان سعودی هیچگاه حاضر نیست ریسک چنین طراحی خطرناکی را به دلیل نگرانی از آینده حکومت آل سعود و پیامدهای احتمالی آن بپذیرد و وارد چنین ماجراجویی بزرگی شود. اما طیف جنگ‌طلب درون نظامـ حاکمـ سعودی به رهبری محمد بن سلمان، جوان ناپخته و خودسر سعودی، همانگونه که جنگ یمن را به راه انداخت و بیش از 6 هزار انسان بی‌گناه را از بین برد، قادر هست با هماهنگی سازمان‌های امنیتی غربی و صهیونیستی چنین فاجعه‌ای را برنامه‌ریزی کند.
این در حالی است که روزنامه الدیار لبنان همـ در مورد علت اصلی وقوع این فاجعه مینویسد: حقیقت این است که هنگامـ ازدحامـ حجاج در منا، محمد بن سلمان تصمیمـ گرفت در این مراسمـ شرکت کند، پس با کاروانی شامل 200 نیروی ارتشی و 150 نیروی پلیس که از همه طرف آن را اسکورت می‌کردند وارد جمعیت شد و به مرکز منا رسید. در این لحظه جهت حرکت حجاج تغییر و حتی به جهت عکس حرکت اولیه تبدیل شد تا بسرعت ازدحامـ شدیدی میان حجاج حاصل شد. این روزنامه لبنانی افزود: فاجعه از همین‌جا آغاز شد و پسر شاه سفرش را پایان داد و بازگشت اما فاجعه خیلی بزرگ بود. حجاج به همدیگر فشار می‌آوردند و ناخودآگاه بر زمین می‌افتادند حال آنکه هزاران حاجی دیگر آنان را زیر پا له می‌کردند و شمار کشته‌ها از 10 و 20 حاجی شروع شد تا به هزاران حاجی رسید.
کلـامـ آخر
فاجعه منا و فجایعی از این دست که طی سال‌هـای گذشته نیز در عربستان به کرات شاهد آن بوده ایمـ، قبل از آن که ناشی از عوامل طبیعی باشد، در قریب به اتفاق موارد ناشی از بیلیاقتی، بیکفایتی و سوء مدیریت سعودی‌هـا در اداره امور مربوط به حج بوده است. لذا بیش از پیش ضروری مینماید که جهان اسلـامـ و کشورهای اسلـامی برای جلوگیری و پیشگیری از وقوع چنین فجایعی به دنبال مکانیسمـ‌هـای مطلوبی باشند. لذا اتخاذ تدابیر زیر برای جلوگیری از تکرار چنین فجایعی ضروری به نظر میرسد:
نخست: از آنجا که کنگره عظیمـ حج متعلق به تمامـ جهان اسلـامـ است اولین اقدامـ در این ارتباط، تشکیل کمیته حقیقت‌یاب کشورهای اسلـامی است تا بر اساس کار گروه‌هایی در چارچوب‌های مشخص شده از سوی سازمان کنفرانس اسلـامی، ابعاد این فاجعه را بررسی کنند. (دادگاه بین‌المللی عدالت اسلـامی) که زیر مجموعه سازمان کنفرانس اسلـامی است، قادر است زوایای پنهان و افشاء نشده این فاجعه را روشن کرده و به حل نهایی و ریشه‌ای موضوع کمک شایانی نماید.
دوم: سلب صلـاحیت از خاندان آل سعود برای تصدی مراسمـ حج با اجماع مجالس کشورهای اسلـامی باید در دستور کار قرار بگیرد.
سوم: بهره‌گیری از فرصت مجمع عمومی سازمان ملل متحد و استفاده از حضور سران کشورهای اسلـامی برای هماهنگی اقدامی شایسته.
چهارم: بر اساس کنوانسیو‌ن‌های بین‌المللی چنانچه کشوری به اتباع سایر کشورها ویزا ارائه کند به معنی تامین امنیت آنهاست. طرح حقوقی - قضایی موضوع درگذشت جمع کثیری از حاجیان علـاوه بر پیگیری در دادگاه‌ها و مجامع کشورهای مسلمان از جمله سازمان کنفرانس اسلـامی، قابلیت پیگیری در دیوان کیفری بین المللی را نیز دارد.
انتهای مطلب
|
|
Tweet |
بالـا