با توجه به ناامنی‌هـای اخیر در شمال افغانستان، احتمال حضور گسترده گروه‌های تکفیری در تاجیکستان دور از ذهن نیست، چراکه شکاف‌های قومی، مذهبی و هویتی، بسترها، ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها و جذابیت‌های مناسبی برای ورود و رشد تفکرات گروه تکفیری در این کشور وجود دارد.
شکاف موجود بین ساختار دولت متمركز و ماهیت كثرت‌گرایانه هویت‌های قومی، ملی و محلی از یک‌سو و دیدگاه‌های متعارض نخبگان بومی درباره ایجاد دولت و نظامـ سیاسی و تحول آن از سوی دیگر، باعث به وجود آمدن وضعیت امنیتی شکننده‌ای در تاجیکستان شده است.
علـاوه بر این، در شرایطی که دولت بر جدایی دین از سیاست و سکولـار کردن جامعه اصرار می‌ورزد، جامعه تاجیکستان روزبه‌روز مذهبی‌تر می‌شود و مردمـ پایبندی بیشتری از خود به اصول و مبانی اسلـامـ نشان می‌دهند. این دوگانگی میان دولت سکولـار و جامعه مذهبی، موجب بروز تعارض‌هایی شده که بیش از همه امنیت ملی تاجیکستان را تهدید می‌کنند.
دولت تاجیکستان در سال‌های اخیر به دلیل رشد بنیادگرایی اسلـامی به کنترل شدید نهادهای اسلـامی پرداخته است. به‌رغمـ این تلـاش‌ها، بیشتر تصمیمات توسط اقشار اجتماعی پذیرفته‌نشده و مسئله مذهب، موجب پدیدار شدن شکافی قابل‌توجه میان مردمـ و دولت شده است و می‌تواند به‌واسطه حضور و نفوذ نیروهایی همچون گروه القاعده و گروه داعش، امنیت تاجیکستان را دست‌خوش دگرگونی نماید.
به نظر می‌رسد اگر دولت این کشور در درازمدت دست از کنترل بی‌حدوحصر اسلـامـ‌گرایان برندارد و با سازمان‌های سیاسی- اسلـامی میانه‌رو همکاری نکند و نتواند با گنجاندن اسلـامـ‌گرایان در ساختار قدرت، مواجهه و رویارویی با بخش مهمی از هویت ملی مردمـ تاجیک را کنار بگذارد، آنگاه به گسترش بنیادگرایی مذهبی و نفوذ جریان‌هایی نظیر گروه القاعده و گروه داعش دامن خواهد زد.
این در حالی است که در چند سال اخیر رخنه و نفوذ گروه‌های تكفیری به قلمرو تاجیکستان از برنامه‌های اطلـاعاتی و عملیاتی این گروه‌ها می‌باشد و توسط شاخه فعال آن در این کشور، تلـاش گسترده‌ای را جهت تحقق برنامه خود، آغاز نموده‌اند.
چنین امری پیامدهای جدی بر منطقه آسیای مرکزی و پیرامون آن خواهد داشت؛ زیرا حضور گروه القاعده و گروه داعش در تاجیکستان به معنای همـ‌مرز شدن آن با سایر کشورهای آسیای مرکزی و تسهیل نفوذ در ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان خواهد بود. همـ‌چنین گروه القاعده و گروه داعش به‌واسطه حضور در تاجیکستان از فرصت تأثیرگذاری امنیتی بر مناطق مرکزی روسیه به‌ویژه ناحیه اورال و جمهوری‌های مسلمان‌نشین آن منطقه نیز برخوردار می‌شود.
ضمن آنکه گسترش حوزه جغرافیایی گروه القاعده و گروه داعش می‌تواند موجی از ناامنی و بی‌ثباتی را برای منطقه به وجود آورد و بر سیاست خارجی کشورهایی همسایه تأثیرگذار باشد. حضور این گروه‌ها می‌تواند بهانه مناسبی برای امریكایی‌ها ایجاد کند که از طریق همکاری با کشورهای منطقه در مبارزه با تروریسمـ، حضور نظامی خود را در آسیای مرکزی گسترش دهند.
|
|
Tweet |
بالـا