اشاره: احمدولی مسعود، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان و رییس عمومی بنیاد شهید‌‌احمدشاه مسعود، قهرمان ملی کشور است. آقای مسعود، به حیث سفیر افغانستان در لندن کار کرده و از سال‌ها بدین‌سو در عرصۀ سیاسی افغانستان فعال می‌باشد. آقای مسعود، پیش از انتخابات 2014 طرح (اجندای ملی) را ارایه کرد که منجر به تشکیل حکومت وحدت ملی شد. او اکنون با جمعی از سیاسیون و نخبگان، روی طرح وفاق ملی کار کرده و از جانب تیمـ وفاق ملی نامزد ریاست‌جمهوری شده است. افغانستان روز با آقای مسعود دربارۀ انتخابات، صلح، سیاست‌ها و اهداف کشورهای منطقه دربارۀ افغانستان مصاحبه نموده که با همـ میخوانیم:
* سپاس آقای مسعود که زمینۀ این مصاحبه را فراهمـ ساختید. لویه جرگۀ مشورتی صلح در جریان است. عملکرد چند روزۀ لویه جرگۀ مشورتی صلح را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
لویه جرگه از چند مشکل رنج میبرد: نامـ لویه جرگه مشکل دارد. چیزی به نامـ لویه جرگۀ مشورتی صلح نداریمـ. یا لویه جرگۀ قانونی داریمـ و یا جرگه و شوراهای عنعنوی. جرگۀ راه‌اندازی شده نه با قانون برابر است و نه با عنعنه.
مشکل دومـ، سناریوی لویه جرگه است. اعضای لویه جرگه، از رییس حکومت تا رییس دبیرخانۀ شورای عالی صلح و نمایندگان حکومت، نمی‌توانند ارادۀ ملی تمثیل کنند. اما آنها مدعی هستند که لویه جرگه ممثل ارادۀ ملی است، درحالی‌که لویه جرگۀ راه‌اندازی شده، ممثل ارادۀ ملی نبود.
مشکل دیگر از لحاظ زمانی است. اگر حکومت واقعاً در پی برگزاری لویه جرگه بود، پنج سال وقت داشت که لویه جرگه (قانونی) را بیاورد و حتا توافق‌نامۀ دو تیمـ انتخاباتی را تطبیق کند و لویه جرگه را فرابخواند و مسایل صلح را در آن به بحث گیرد. اما در آخرین ماه عمر حکومت- 20 روز به پایان قانونی کار حکومت باقی نمانده است- فراخواندن لویه جرگه یک کار سیاسی است.
کسانی‌که در لویه جرگه دعوت شده‌اند، شامل سه کتگوری بودند:
افرادی‌که در صف اول نشسته بودند، شامل یک تیمـ انتخاباتی بودند و مطمیناً در انتخابات پیش‌رو به یک تیمـ انتخاباتی کمپاین می‌کنند.
تعداد دیگری، براساس شناخت آقای امرخیل از انتخابات پیشتر، از ولـایات به جرگه آمده‌اند.
تعداد دیگری که آرزوی صلح دارند، آنها به هر آدرس، مجموعه و نشستی‌که به صلح ارتباط داشته باشد، شرکت می‌کنند.
در مجموع، لویه جرگه نه قانونی است، نه ععنوی؛ در پشت جرگه اهداف ملی نه، اهداف سیاسی نهفته است.
* اشرف‌غنی ظاهراً در برابر برنامۀ صلح امریکا و طالبان مقاومت می‌کند. به باور شما آقای غنی می‌تواند برنامۀ صلح امریکا را مانع شود؟
بحث صلح بسیار پیچیده شده است. از یک سو، آقای خلیل‌زاد برنامۀ صلح را پیش میبرد. از سوی دیگر، آقای اشرف غنی در مخالفت با او می‌خواهد برنامۀ صلح داشته باشد. یک طرف دیگر، طالبان هستند که گپ‌هایی دارند. یعنی ما یک محور مشترک صلح نداریمـ. این‌ها وجوه مشترک همـ ندارند که کار به یکجا منتهی شود. از جانب افراد وابسته به جهاد و مقاومت همـ صدایی دربارۀ صلح بلند نشده است که آنها چه می‌خواهند. بسیار وقت است که پیش‌بینی کنیمـ که چه زمانی به صلح می‌رسیمـ. یک مخالفت آشکارا میان پروسۀ را که خلیل زاد پیش میبرد و دیدگاه اشرف غنی می‌بینیمـ. به همین دلیل، فکر نمی‌کنمـ که به‌زودی به صلح برسیمـ.
* تحلیل شما از فرجامـ مصالحه امریکا با طالبان چیست؟
تاهنوز مشخص نیست که کی با کی مذاکره و مصالحه می‌کند. طالبان با حکومت مذاکره می‌کند و یا با مردم؟ حکومت از کدامـ پروسه نمایندگی می‌کند؟ نقش آقای خلیل زاد چیست؟ تاهنوز روشن نیست. فعلـا می‌بینیمـ که طالبان یک مانور سیاسی انجامـ داده‌اند تا خود را در داخل و بیرون برجسته‌تر نشان دهند. آنها این کار را توانسته‌اند. اما حکومت نتوانسته که یک فهرست{مذاکره‌کنندۀ صلح} را برابر کند که بتواند به سطح ملی از مردمـ نمایندگی کند. مشکل بزرگ این است که حکومت به پیمانه‌یی بی‌اعتبار، شکننده است که نتوانسته این پروسۀ ملی را آغاز کند. اما طرف طالب آماده است و از ضعف حکومت استفاده کرده و مانورهای سیاسی خود را در داخل و در سطح منطقه و فرامنطقه انجامـ می‌دهد. اما مذاکرات تاهنوز آغاز نشده است.
* در روزهای اخیر نشست سه جانبۀ کشورهای روسیه، چین و امریکا در مسکو برگزار شد. فکر می‌کنید که این سه کشور قدرت‌مند بتوانند روی برنامۀ صلح افغانستان به توافق دست یابند؟
این سه کشور در مسایل صلح افغانسان ذیدخل هستند. اگر سه محور را در نظر بگیریمـ که نخست اجماع نیروهای سیاسی در داخل کشور به منظور ایجاد اجماع ملی و شورای مصالحه‌یی با ترکیب ملی است. دومـ کشورهای منطقه است که باید به توافق برسند. این‌ها هرکدامـ در افغانستان منافع مشروع و غیرمشروع دارند و در این راستا تلـاش می‌کنند. یکی همـ کشورهای فرا منطقه و کلـان هستند که منافع طویل‌المدت و استراتژیک در افغانستان دارند. هرسه این محور مهمـ است. سه کشور{روسیه، چین و امریکا} مذاکرات را شروع کرده و وانمود ساختند که به توافق رسیدند. توافق آنها امر نیک است و استقبال می‌کنیمـ. افغانستان بدون تعادل و توازن نمی‌تواند زندگی کند. تعادل در بیرون و داخل ضروری است. در داخل بین اقوامـ و سیاسیون و در بیرون میان کشورهای ذیدخل یک امر مهمـ است. اگر این سه کشور به توافق رسیده باشند که باید در افغانستان مشترک کار کنیمـ، یک امر مثبت است. اما تاهنوز جزییات مسأله روشن نیست.
* مذاکرات بین الـافغانی صلح قطر تا زمان نامعلومی به تأخیر افتید. فکر می‌کنید که نشست قطر برگزار شود و به نتیجه‌یی بیانجامد؟
برخی‌ها به دنبال شروع مذاکرات بودند. اما من از آغاز می‌گفتمـ که مذاکرات قطر مشکل دارد. تا زمانی‌که در داخل افغانستان به تفاهمـ نرسید، چگونه می‌توانید که به مذاکره با قوت یک دست بنشینید. در داخل افغانستان یک اجماع سیاسی به وجود نیامد. روی ترکیب هیأت جنجال شد و مذاکرات لغو گردید. لغو مذاکرات، یک شکست کلـان و فاحش به حکومت افغانستان بود که حتا نتوانستند روی یک فهرست نیروهای سیاسی افغانستان دربارۀ یک پروسۀ ملی به توافق برسند. بازهمـ به دنبال راه اندازی مذاکرات هستند. اما می‌توانمـ بگویمـ که مسأله صلح افغانستان به شدت پیچیده، طولـانی و در یک‌شبانه روز حل نمی‌شود. شاید برخی کشورها به خاطر افکار عامۀ خود به کارهایی دست بزنند، اما صرف به خاطر افکار عامه، سیاست‌ها و منافع خودشان است. اما به افغانستان زیاد تأثیر نمی‌گذارد. تا زمانی‌که سه محور داخل، منطقه و فرامنطقه روی یک محور قرار نگیرد، امکان دست‌یابی به صلح پایدار وجود ندارد.
* کشورهای روسیه، هند، ایران و شماری دیگر از کشورهای منطقه روابط بسیار نزدیک با جبهۀ مقاومت و مجاهدین سابق داشتند. اما ظاهراً دیده میشود که این کشورها دیگر محاسبۀ گذشته را روی حوزۀ سیاسی شما ندارند. دلـایل این مسأله را چه می‌دانید؟
درست است که این کشورها در زمان مقاومت همکاری‌هایی داشته‌اند. هر کشوری به خاطر منافع خود، داخل قضیه میشود. آنها در زمان مقاومت با نیروهای مقاومت در برابر طالب و تروریسمـ همکاری داشتند. اما در هژده سال گذشته آرایش سیاسی تغییر کرده و کشورها پالیسی و سیاست جداگانه خود را دارند.
یکی از مشکلـات کلـان این بود که حکومت‌هایی‌که در هژده سال به وجود آمده هرکدامـ در ارتباط به تروریسمـ سیاستی را دنبال کرده‌اند که منجر به تضعیف ارادۀ کشورهای بیرونی{در مبارزه با تروریسم} شده است. {حکومت‌های افغانستان} طوری وانمود کرده‌اند که ما خود می‌توانیمـ از عهده مسایل برآییمـ. مثلـاً یک بار گفتند که طالب فرزند اصیل این کشور است. یک بار دیگر گفتند که طالب دشمن است. باری گفتند که این کشور دشمن است و باردیگر آن کشور را دوست خواندند. این‌ها نتوانستند که یک تعریف روشن از امنیت ملی و سیاست خارجی بدهند. حتا نتوانستند اصول و اساسات دایمی سیاست خارجی کشور را روشن سازند. به همین دلیل، کشورها هر کدامـ سیاست جداگانه را دربارۀ افغانستان اتخاذ کردند و از تفاهمـ اولی رفتند. دیروز طالبان دشمن کشورهایی بود که از مقاومت حمایت می‌کردند. اما امروز این کشورها می‌گویند که طالبان یک طرف قضیه هستند و باید در سیاست افغانستان شامل شوند. همۀ این مسایل به ناهنجاری و بی‌بندوباری داخل خود افغانستان ارتباط می‌گیرد. کشورها مطابق منافع خود اهداف و سیاست خود را تغییر می‌دهند.
* شما با داکتر عبداله عبداله و لطیف پدرامـ دو نامزد ریاست جمهوری، تعلقات سیاسی و فکری نسبتاً مشترک دارید. چگونه شد که هر کدامـ به طور جداگانه وارد رقابت‌های انتخاباتی شدید و به گونۀ جداگانه پیش می‌روید؟
در آغاز، من یگانه کاندید بودمـ. داکتر عبداله عبداله در مجالس خورد و کلـان {به حمایت از من} قول، پیمان، تعهد و مهر کرده بود. اما دلیل این‌که چرا وقت آخر دوباره از قول خود برگشت و نامزد شد، دقیق نمی‌دانمـ. اما ابتدا با داکتر صاحب عبداله توافق صورت گرفته بود. این توافق در میان بسیاری از رهبران سیاسی صورت گرفته بود. مردمـ در این زمینه می‌دانند. این‌که چرا داکتر عبداله عبداله نامزد شد، باید از خودشان بپرسید.
* برنامۀ انتخاباتی شما چیست و فکر می‌کنید که بتوانید در انتخابات رأی بگیرد؟
بلی. همه مدعی هستند که رأی می‌گیرند. من همـ به همین دلیل وارد رقابت‌ها شده‌امـ. شما در جریان هستید که خانوادۀ جهاد و مقاومت ریشه‌های بسیار عمیق دارد. جوانان افغانستان یک قشر عظیمـ را می‌سازد و تعدادی از شخصیت‌ها و احزاب دیگر همـ نقش دارند. با تمامـ اقشار از سال‌ها بدین‌سو روابط ایجاد کردیمـ. برنامه، فکر و دیدگاه داشته‌ایمـ. نشست‌ها، کنفرانس‌ها و در مرکز و ولـایات گفت‌وگو داشته‌ایمـ. حالـا به‌حیث یکی از کاندیدا به خاطر پیروزی آمده‌ایمـ تا یک کاری بکنیمـ و تغییری را در کشور به وجود آوریمـ. اگر مطمئن نمی‌بودمـ، خود را کاندید نمی‌کردمـ. شرح راه‌کارها و برنامه‌های ما بحث طولـانی است. این‌که منشور انتخاباتی ما چگونه است، آیا توانسته‌ایمـ با اقشار و اقوامـ مختلف روابط ایجاد کنیمـ. ما در طرح وفاق ملی به دنبال این بودیمـ که با تمامـ اقشار و اقوامـ افغانستان ارتباط برقرار کنیمـ و یک دولت ملی و دیدگاه ملی را ایجاد کنیمـ و از موضع قدرت به صلح برسیمـ. انشاا... و رحمن موفق می‌شویمـ.
انتهای مطلب
|
|
Tweet |
بالـا